Οι φύλακες της λίμνης

της Βασιλικής Διαμαντή

Από ό,τι κατάλαβα και ρώτησα την Ηλέκτρα, μοναδικό της κριτήριο για την επιλογή αυτού του βιβλίου που μου χάρισε ήταν το εξώφυλλο και ιδίως οι πεταλούδες. Πολύ ταιριαστό για την ηλικία της και μια πολύ συγκινητική λεπτομέρεια του έργου αφού φτάσεις στο τέλος του μυθιστορήματος.

Από την περιγραφή του εκδότη...

Οι άνθρωποι βρίσκονται εκεί που η Μοίρα θα ορίσει…

Δυο ζωές που δέθηκαν με την κόκκινη κλωστή της Μοίρας και ήταν θέμα χρόνου να συναντηθούν. «Η κλωστή μπορεί να τεντώνεται, να περιπλέκεται… μα δεν κόβεται ποτέ». Κι ο έρωτας έγινε η θρυαλλίδα για μια μεγάλη αποκάλυψη…
Δυο άγνωστοι άνθρωποι με το ίδιο όνομα, θύματα της Ιστορίας και του πολέμου, θα συναντηθούν στην κορυφή του Χαλεάκαλα, στο νησί Μάουι της Χαβάης, και θα ξεδιπλώσουν το κουβάρι της ζωής τους αναζητώντας το σημείο που τους ενώνει.
Ο ένας, γεννημένος στο Καλπάκι Ιωαννίνων, κυνήγησε το όνειρο με τέτοιο ζήλο που τον έφερε μέχρι τα πιο εξωτικά μέρη της Αμερικής.  Από την απόλυτη φτώχεια στη χλιδή, από τη μοναξιά της ξενιτιάς στον έρωτα, από την νοσταλγία της πατρίδας στην επιστροφή.
Ο άλλος, άγνωστο από πού… Χωρίς οικογένεια, γονείς, πατρίδα, αναμνήσεις. Λευκή σελίδα η ζωή του μέχρι την ημέρα της συνάντησης τους…
Όμως η Ιστορία έχει κρυφές σελίδες, όχι λευκές. Ξεδιπλώνουν μαζί τις σκοτεινές πτυχές, χρωματίζουν τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες και γίνονται Φύλακες της Ιστορίας της Ηπείρου και της λίμνης της, ζωντανεύοντας  μνήμες, με μάρτυρες  τα ζωντανά στοιχειά που κρύφτηκαν στον βυθό της…

Ένα ευχάριστο ανάγνωσμα για το καλοκαίρι που πέρασε αν και τελειώνοντάς το θα ήθελα να είχε επιμείνει λίγο περισσότερο στη ζωή του Θόδωρου και πως έφτασε στη Χαβάη να συναντήσει τον Τεντ, παρά στην περιγραφή του καρμικού -όπως αποκαλύφθηκε στην συνέχεια- έρωτα του Τεντ με την Εύα.
Θα ήθελα η συγγραφέας να είχε γεμίσει λίγο αυτή τη λευκή σελίδα της ζωής του μέχρι την ημέρα της συνάντησης τους…

Οι βασικοί ήρωες παρόλο που μοιράζονται ένα όνομα είναι τόσο αντίθετοι, που τους αγαπάς όμως το ίδιο: μοναχικός  και πραγματιστής ο ένας, ρομαντικός ο άλλος. Ο ένας κουρνιάζει στη μοναξιά του και το "εγώ" του, ο άλλος μεγαλωμένος με έξι αδέλφια θεωρεί τη μοναξιά πολυτέλεια.

Τρελά ερωτευμένος ο ένας. Ανέφικτη τρέλα ο έρωτας για τον άλλο. Ένα παραμύθι που το έχει ήδη ξεπεράσει προ πολλού καθώς σε αυτόν πιστεύουν μόνο τα πιτσιρίκια. Οι σοβαροί ανθρωποι πιστεύουν σε σχέσεις που διευκολύνουν τη ζωή. Ενώ σε πρώτη ανάγνωση φαίνεται ότι είναι άτεγκτος και σκληρός, αν το σκεφτείς λίγο παραπάνω, αναρωτιέσαι μήπως έχει δίκιο τελικά.

Τρία σημεία του μυθιστορήματος κράτησα...
"Ήταν σκληρή η αλάνα για όλα τα παιδιά. Εκεί όμως ήταν η πραγματική ζωή. Ή ήσουνα δυνατός και επιβίωνες ή γινόσουνα ο περίγελος. Και τα παιδιά δεν κάνανε χάρες σε κανέναν." Δεν είμαι σίγουρη αν με τράβηξε το γεγονός ότι αυτή μια αλήθεια αδιαπραγμάτευτη από τότε που ήμουν εγώ παιδί και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Το βλέπω σε μεγάλο βαθμό και στο προαύλιο του σχολείου... Ή το γεγονός ότι αξίζει σαν συμβουλή να το θέτω και στους γονείς που υπερπροστατεύουν τα παιδιά τους και έτσι δεν τα προετοιμάζουν για τη ζωή που θα συναντήσουν μπροστά τους.'Ολοι πρέπει να δοκιμαστούμε στην αλάνα για να μην τα χάσουμε στην πορεία. Δεν μπορούμε να αρέσουμε σε όλους αλλά θα πρέπει να μπορούμε να αντέξουμε την απόρριψη και να υπερασπιστούμε τα θέλω μας.

"Δεν έχω μίσος μέσα μου. Τους συγχωρώ όλους. Αρχίζεις να ζεις, όταν αρχίζεις ν' αγαπάς..." Τι να πω παραπάνω. Δεν ζεις, όταν μισείς. Αυτό το συναίσθημα είναι το πιο ψυχοφθόρο και πιάνει τόσο χώρο στη ζωή σου, στη σκέψη σου, στις πράξεις σου, που δεν ζεις πια ουσιαστικά... Σου τρώει τη ζωή και όταν το καταλάβεις αυτό και πραγματικά συγχωρέσεις τον άλλο απελευθευρώνεσαι και ξαφνικά βρίσκεις το χρόνο να κάνεις κι άλλα πράγματα. που θα σε ευχαριστήσουν.
Κάποτε να αγαπάς σήμαινε να αγαπάς κάποιον άλλο, σήμερα μεγαλύτερη σημασία έχει να αγαπάς τον εαυτό σου πρώτα. Βρες πρώτα την αγάπη μέσα σου και μετά στον άλλο.

"Μόνο οι δυνατοί τα βρίσκουν με τη μοναξιά τους" γιατί μόνο τότε η μοναξιά είναι επιλογή δική σου και όχι των άλλων. Όταν σε αφήνουν μόνο σου, νιώθεις να πνίγεσαι στα γιατί και στα αν...
Όταν μένεις μόνος σου, αναλογίζεσια τα γιατί και τα αν... με ειλικρίνεια, ανοιχτό μυαλό και καρδιά και μπορείς να πας παρακάτω, να τα βρεις με τον εαυτό σου, εντέλει με τη μοναξιά σου...

Μοναξιά μου όλα

Θαυμαστός καινούριος κόσμος

του Άλντους Χάξλεϋ.

Ακόμη ένα βιβλίο από τη σειρά των απαγορευμένων, που αυτό τουλάχιστον μπορούσες να καταλάβεις τους λόγους που οδήγησαν στην απαγορευσή του. Κάποια σημεία του ακόμη και σήμερα προκαλούν τουλάχιστον ανατριχίλα -όσο αφορά τα παιδικά ερωτικά παιχνίδια.

Ξεκινώντας την ανάγνωση για αυτόν το δυστοπικό μελλοντικό κόσμο το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν η τριλογία του Μάτριξ και σίγουρα οι σεναριογράφοι είχαν διαβάσει κάποια στιγμή αυτό το βιβλίο. Αυτή η σκέψη με οδήγησε σε αυτό που μου είχε πει χρόνια νωρίτερα ένας συμμαθητής μου, όταν προσπαθούσα να τον πείσω για την σπουδαιότητα της λογοτεχνίας έναντι του κινηματογράφου φέρνοντάς του ως παράδειγμα τον Τόλκιν, που ήξερα πόσο του άρεσε η τριλογία του άρχοντα.
"Αν είχε την τεχνολογία και ο Τόλκιν ταινία θα γύριζε και δεν θα έγραφε βιβλία"

Πιθανολογώ ότι το ίδιο θα μου έλεγε και για αυτό το βιβλίο, που απεικονίζει μια σχεδόν εφιαλτική προοπτική της κοινωνίας, που είναι τόσο τεχνολογικά αναπτυγμένη και σε κοινωνική ισορροπία που οι άνθρωποι πρέπει να αυτοναρκώνονται για να ανταπεξέρχονται στην καθημερινότητά τους και να το θεωρούν ευτυχία όλο αυτό. Όλα είναι τέλεια, ο κόσμος είναι χωρισμένος σε πέντε κάστες, κάθε μέλος κάθε κάστας είναι ευτυχισμένος, γιατί είναι προγραμματισμένος να είναι ευτυχισμένος με αυτό που είναι. Οκτάωρη εργασία και ύστερα σόμα, άθληση, θεάματα και σεξ για όλους και πάλι από την αρχή. Ζουν μια εξηντάχρονη νεόητα και ύστερα γίνονται καπνός.

Κι όμως παρόλη αυτήν την ευδαιμονία, έστω και αν είσαι άλφα υπάρχουν ψήγματα αυτογνωσίας που σε οδηγούν να αμφισβητήσεις την κοινωνία γύρω σου και να αναρωτιέσαι τι άλλο υπάρχει, όπως ο Μπέρναρντ Μαρξ.

Ύστερα η αντιπαράθεση των κοινωνικά αναπτυγμένων του δοκιμαστικού σωλήνα με τον "άγριο" της παραδοσιακής μεθόδου σε οδηγεί να αμφισβητήσεις ποιος είναι ο πραγματικός άγριος και ποιος ο πολιτισμένος.
Τραγική και η αντιπαράθεση του έρωτα της Λένινα και του Τζον του άγριου, ενώ το συναίσθημα είναι το ίδιο, οι αντιλήψεις του καθενός περί τι είναι ο έρωτας τους οδηγεί σε εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις. Αυτό που τους ενώνει, τους χωρίζει ταυτόχρονα.
"Όλοι ανήκουμε σε όλους" αλλά αυτό δεν μπορεί να το καταλάβει ο Τζον που μεγάλωσε μέσα στα πλαίσια της μονογαμίας που καταδίκασε και την ίδια του τη μητέρα.

Ενδιαφέρουσα και η οπτική, που ο "άγριος" ήρθε να απελευθερώσει τους υποδεέστερους Γάμμα ή Δέλτα πετώντας τους τη σόμα. Αλλά πώς μπορείς να απελευθερώσεις κάποιον που δεν αναγνωρίζει τα δεσμά του; Για αυτό το λόγο και το ξέσπασμα του Τζον στο νοσοκομείο των Μελλοθανάτων προκάλεσε αναταραχή και την επιβολή της τάξης παρά τη χαρά και την απελευθέρωση που περίμενε.

Να σημειώσω ως αρνητικό, το τέλος. Η τελευταία παράγραφος εννοεί κάτι που εγώ δεν καταλαβαίνω;

Η μεταμόρφωση

του Κάφκα

είχα αφήσει αυτή την ανάρτηση κενή πέρσι ίσως για να μην χάσω τη σειρά που διάβασα τα βιβλία. Ανάμεσα στο έργο της Πριοβολου και τη Θεανώ διάβασα αυτό το αριστουργημα του Κάφκα. Αριστούργημα διότι και ένα χρόνο μετά θυμάμαι ότι μου είχε δημιουργήσει έντονα συναισθήματα συμπόνιας για τον πρωταγωνιστή, που όσο και αν είναι παράλογο μεταμορφώνεται σε ένα τεράστιο και απαίσιο έντομο.

Ειλικρινά δεν μπορώ να σκεφτώ πόσο αδιέξοδη και οδυνηρή μπορεί να ήταν η ζωή στα 1915 για να γράψει αυτό το έργο ο Κάφκα με την αλλοτρίωση να μεταμορφώνει έναν άνθρωπό σε έντομο και να ξεκινά μια ιστορία  με τους οικείους του αλλά και άλλα πρόσωπα που εμφανίζονται στο έργο σε ένα πλαίσιο που μόνο ως ψυχολογικό πείραμα, θα μπορούσες να το παρομοιάσεις.

Ως αναγνώστης, γνωρίζοντας τις ενδόμυχες σκέψεις αυτού του εντόμου ταυτιζόμουν μαζί του και το συμπονούσα την ίδια στιγμή που φαινόταν αποκρουστικό στους αγαπημένους του. Μπαίνω για λίγο στη θέση τους και σκέφτομαι πως θα αντιδρούσα και εγώ σε κάτι τόσο αλλόκοτο. Θα είχα τη δύναμη πίσω από αυτή την αηδιαστική "στολή" να βλέπω τον αδερφό μου, το παιδί μου;

Έχω την αίσθηση ότι οφείλω να το ξαναδιαβάσω, ώστε να έχω πιο πρόσφατη την αίσθηση που μου είχε αφήσει για να το δικαιώσω με την αναφορά μου.

γινάτι

Ο σοφός της λίμνης
του Γιάννη Καλπούζου

Ένα ακόμη δώρο από μαθήτρια μου (Χ.Κ) στο τέλος της σχολικής χρονιάς για να συντροφέψει το καλοκαίρι μου, που τελικά έγινε το δεύτερο βιβλίο εγκυμοσύνης μου.
(Τώρα που το σκέφτομαι, και το πρώτο βιβλίο εγκυμοσύνης ήταν χαρισμένο από μαθήτρια μου στην Ερυθραία.)

Από το περσινό καλοκαίρι που το ξεκινήσα, μου πήρε αρκετό καιρό για να το τελειώσω.Όταν μπαίνεις στο ρυθμό της καθημερινότητας, της δουλειάς, της μητρότητας, της συζύγου, της εγκυμοσύνης...
Πού καιρός για διάβασμα!

Ένα πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα, τοποθετημένο σε ένα ιστορικό πλαίσιο ολίγον τι άγνωστο σε μένα, με κεντρικό χαρακτήρα το Ζώτο, που όσο σπάνιο είναι το όνομά του, τόσο παράξενη είναι και η ιστορία της ζωής του, και την πολύπλοκη σχέση του με τη Χαβαή, μια μουσουλμάνα Γιαννιώτισσα που έρχεται σε σύγκρουση με όλο της το είναι προκειμένου να είναι μαζί του.

Κεντρικό μοτίβο το γινάτι, που μπορεί να είναι είτε θετικό, συμβολίζοντας το πείσμα που πιάνει τον οποιοδήποτε θέλει να φτιάξει κάτι στη ζωή του, να προκόψει, να πετύχει τους στόχους του, είτε αρνητικό και τότε μπορεί να γίνει το γινάτι φωτιά που θα σε κάψει σε παράλογες σκέψεις, γεμίζοντας σε οργή. Οργή που τυφλώνει και δεν αφήνει περιθώρια για δεύτερες σκέψεις, δεύτερες ευκαιρίες!

Τόσο ο Ζώτος όσο και η Χαβαή είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος και όπως στριφογυρίζει το νόμισμα έτσι εναλλάσσονται στους ρόλους τους. Γινάτι του Ζώτου να εγκαταλείψει και να απαρνηθεί τη μάνα του, να πολιορκήσει την πλούσια μουσουλμάνα, να την παντρευτεί και να προκόψει, να πιστέψει στο ψέμα που του είπε η Χαβαή φεύγοντας αλλά και να συνεχίσει να την αναζητά για να αποδείξει την αθωότητά του. Γινάτι της Χαβαής να αγαπήσει τον χριστιανό, να αρνηθεί αρραβωνιάσματα και θρησκεία, τη μάνα της, τον κόσμο της ολόκληρο για να είναι μαζί του, να τον εγκαταλείψει και να μην του δίνει ευκαιρία να εξηγηθεί.

Δεν είχα διαβάσει άλλο βιβλίο του Καλπούζου αλλά συνειδητοποιώ από τους τίτλους των άλλων έργων του ότι του αρέσει και η ιστορία.Το γινάτι χωρίς να είναι ξεκάθαρα ένα ιστορικό μυθιστόρημα είναι τοποθετημένο με μεγάλη ακρίβεια τόσο ιστορικά όσο και χωροταξικά στα Γιάννενα από τις αρχές του αιώνα μέχρι και την περίοδο του Μεσοπολέμου. Μέσα από τα ιστορικά στοιχεία προβάλλει και ζητήματα έθνους και ταυτότητας. "Το αίμα είναι ο ζωμός του κορμιού για να το κρατά ζωντανό. Το κορμί δε διαμορφώνει τον Έλληνα, ούτε τον Τούρκο, ούτε τον Εγγλέζο. Ο νους καθορίζει."  υποστηρίζει ο σιορ Δονάτος, όχι για να δικαιολογήσει αυτά που έκανε νεότερος αλλά γιατί πραγματικά έχει ενστερνιστεί αυτό που υποστήριζε έστω και πειραγμένο από τους σημερινούς μεταφραστές του ο Ισοκράτης στον Πανηγτρικό του, αποκαλούνται Έλληνες όλοι όσοι έχουν ελληνική διάννοια, παιδεία δηλαδή και θέλουν να προσδιορίζονται ως Έλληνες.

Ακόμη ένα σημείο που πρόσεξα, ίσως λόγω και των ημερών και την προσπάθεια επιβολής του αντικαπνιστικού νόμου. "Το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης ανήκει σε όποιον όφειλε να  ελέγχει ή στους παρανομούντες; Η θέση του πολίτη ποια είναι;" αναρωτιέται ο Ζώτος σαν άλλος σιορ Δονάτος όταν βλέπει τις ακαθαρσίες δίπλα από τη λίμνη, που τις παρατάνε  οι αμαξάδες που έχουν αναλάβει τη μεταφορά τους διότι κοστίζει περισσότερο να τις πάνε πιο μακριά.
Ένα ερώτημα, που απάντηση δεν έχει βρει ακόμη και σήμερα, όταν αιώνες νωρίτερα ο πολίτης που δεν ενδιαφερόταν για τα κοινά και το καλό του κοινωνικού συνόλου ήταν ιδιώτης (idiot) και εξοριζόταν.

Αυτά τα τρία στοιχεία κρατώ από αυτό το βιβλίο και βάζω στόχο να διαβάσω ακόμα ένα βιβλίο του.