Η μεταμόρφωση

του Κάφκα

είχα αφήσει αυτή την ανάρτηση κενή πέρσι ίσως για να μην χάσω τη σειρά που διάβασα τα βιβλία. Ανάμεσα στο έργο της Πριοβολου και τη Θεανώ διάβασα αυτό το αριστουργημα του Κάφκα. Αριστούργημα διότι και ένα χρόνο μετά θυμάμαι ότι μου είχε δημιουργήσει έντονα συναισθήματα συμπόνιας για τον πρωταγωνιστή, που όσο και αν είναι παράλογο μεταμορφώνεται σε ένα τεράστιο και απαίσιο έντομο.

Ειλικρινά δεν μπορώ να σκεφτώ πόσο αδιέξοδη και οδυνηρή μπορεί να ήταν η ζωή στα 1915 για να γράψει αυτό το έργο ο Κάφκα με την αλλοτρίωση να μεταμορφώνει έναν άνθρωπό σε έντομο και να ξεκινά μια ιστορία  με τους οικείους του αλλά και άλλα πρόσωπα που εμφανίζονται στο έργο σε ένα πλαίσιο που μόνο ως ψυχολογικό πείραμα, θα μπορούσες να το παρομοιάσεις.

Ως αναγνώστης, γνωρίζοντας τις ενδόμυχες σκέψεις αυτού του εντόμου ταυτιζόμουν μαζί του και το συμπονούσα την ίδια στιγμή που φαινόταν αποκρουστικό στους αγαπημένους του. Μπαίνω για λίγο στη θέση τους και σκέφτομαι πως θα αντιδρούσα και εγώ σε κάτι τόσο αλλόκοτο. Θα είχα τη δύναμη πίσω από αυτή την αηδιαστική "στολή" να βλέπω τον αδερφό μου, το παιδί μου;

Έχω την αίσθηση ότι οφείλω να το ξαναδιαβάσω, ώστε να έχω πιο πρόσφατη την αίσθηση που μου είχε αφήσει για να το δικαιώσω με την αναφορά μου.

γινάτι

Ο σοφός της λίμνης
του Γιάννη Καλπούζου

Ένα ακόμη δώρο από μαθήτρια μου (Χ.Κ) στο τέλος της σχολικής χρονιάς για να συντροφέψει το καλοκαίρι μου, που τελικά έγινε το δεύτερο βιβλίο εγκυμοσύνης μου.
(Τώρα που το σκέφτομαι, και το πρώτο βιβλίο εγκυμοσύνης ήταν χαρισμένο από μαθήτρια μου στην Ερυθραία.)

Από το περσινό καλοκαίρι που το ξεκινήσα, μου πήρε αρκετό καιρό για να το τελειώσω.Όταν μπαίνεις στο ρυθμό της καθημερινότητας, της δουλειάς, της μητρότητας, της συζύγου, της εγκυμοσύνης...
Πού καιρός για διάβασμα!

Ένα πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα, τοποθετημένο σε ένα ιστορικό πλαίσιο ολίγον τι άγνωστο σε μένα, με κεντρικό χαρακτήρα το Ζώτο, που όσο σπάνιο είναι το όνομά του, τόσο παράξενη είναι και η ιστορία της ζωής του, και την πολύπλοκη σχέση του με τη Χαβαή, μια μουσουλμάνα Γιαννιώτισσα που έρχεται σε σύγκρουση με όλο της το είναι προκειμένου να είναι μαζί του.

Κεντρικό μοτίβο το γινάτι, που μπορεί να είναι είτε θετικό, συμβολίζοντας το πείσμα που πιάνει τον οποιοδήποτε θέλει να φτιάξει κάτι στη ζωή του, να προκόψει, να πετύχει τους στόχους του, είτε αρνητικό και τότε μπορεί να γίνει το γινάτι φωτιά που θα σε κάψει σε παράλογες σκέψεις, γεμίζοντας σε οργή. Οργή που τυφλώνει και δεν αφήνει περιθώρια για δεύτερες σκέψεις, δεύτερες ευκαιρίες!

Τόσο ο Ζώτος όσο και η Χαβαή είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος και όπως στριφογυρίζει το νόμισμα έτσι εναλλάσσονται στους ρόλους τους. Γινάτι του Ζώτου να εγκαταλείψει και να απαρνηθεί τη μάνα του, να πολιορκήσει την πλούσια μουσουλμάνα, να την παντρευτεί και να προκόψει, να πιστέψει στο ψέμα που του είπε η Χαβαή φεύγοντας αλλά και να συνεχίσει να την αναζητά για να αποδείξει την αθωότητά του. Γινάτι της Χαβαής να αγαπήσει τον χριστιανό, να αρνηθεί αρραβωνιάσματα και θρησκεία, τη μάνα της, τον κόσμο της ολόκληρο για να είναι μαζί του, να τον εγκαταλείψει και να μην του δίνει ευκαιρία να εξηγηθεί.

Δεν είχα διαβάσει άλλο βιβλίο του Καλπούζου αλλά συνειδητοποιώ από τους τίτλους των άλλων έργων του ότι του αρέσει και η ιστορία.Το γινάτι χωρίς να είναι ξεκάθαρα ένα ιστορικό μυθιστόρημα είναι τοποθετημένο με μεγάλη ακρίβεια τόσο ιστορικά όσο και χωροταξικά στα Γιάννενα από τις αρχές του αιώνα μέχρι και την περίοδο του Μεσοπολέμου. Μέσα από τα ιστορικά στοιχεία προβάλλει και ζητήματα έθνους και ταυτότητας. "Το αίμα είναι ο ζωμός του κορμιού για να το κρατά ζωντανό. Το κορμί δε διαμορφώνει τον Έλληνα, ούτε τον Τούρκο, ούτε τον Εγγλέζο. Ο νους καθορίζει."  υποστηρίζει ο σιορ Δονάτος, όχι για να δικαιολογήσει αυτά που έκανε νεότερος αλλά γιατί πραγματικά έχει ενστερνιστεί αυτό που υποστήριζε έστω και πειραγμένο από τους σημερινούς μεταφραστές του ο Ισοκράτης στον Πανηγτρικό του, αποκαλούνται Έλληνες όλοι όσοι έχουν ελληνική διάννοια, παιδεία δηλαδή και θέλουν να προσδιορίζονται ως Έλληνες.

Ακόμη ένα σημείο που πρόσεξα, ίσως λόγω και των ημερών και την προσπάθεια επιβολής του αντικαπνιστικού νόμου. "Το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης ανήκει σε όποιον όφειλε να  ελέγχει ή στους παρανομούντες; Η θέση του πολίτη ποια είναι;" αναρωτιέται ο Ζώτος σαν άλλος σιορ Δονάτος όταν βλέπει τις ακαθαρσίες δίπλα από τη λίμνη, που τις παρατάνε  οι αμαξάδες που έχουν αναλάβει τη μεταφορά τους διότι κοστίζει περισσότερο να τις πάνε πιο μακριά.
Ένα ερώτημα, που απάντηση δεν έχει βρει ακόμη και σήμερα, όταν αιώνες νωρίτερα ο πολίτης που δεν ενδιαφερόταν για τα κοινά και το καλό του κοινωνικού συνόλου ήταν ιδιώτης (idiot) και εξοριζόταν.

Αυτά τα τρία στοιχεία κρατώ από αυτό το βιβλίο και βάζω στόχο να διαβάσω ακόμα ένα βιβλίο του.