Τα στενά παπούτσια

της Ζωρζ Σαρή

«Ο καθένας γράφει όχι για να σώσει τους άλλους, αλλά τελικά για να σωθεί ο ίδιος», εφ. Μεσημβρινή, 16 Σεπτεμβρίου 1980

Ίσως αυτός είναι ο λόγος που τα μυθιστορήματά της είναι βασισμένα στα βιώματά της και επειδή ακριβώς είναι πάνω στα βιώματά της η αλήθεια τους είναι τόσο μαγευτική. Σε συνεπαίρνει μαζί της στα παιδικά της χρόνια στη Βαγία του ΄35 και η νοσταλγία που αναδύεται από το συγκεκριμένο λογοτεχνικό έργο νομίζω ότι θυμίζει σε όποιον το διαβάσει - σε μεγάλη ηλικία- τα δικά του παιδικά καλοκαίρια.

Αυτό είναι ένα ακόμη διαμαντάκι που βρήκα στη παιδική βιβλιοθήκη του Ανδρέα, αμφιβάλλω αν το διάβασε ο ίδιος,ούτε και εγώ το είχα διαβάσει ως μικρή. Ως ενήλικη όμως το απόλαυσα πολύ. Θα ήθελα κι άλλο, μια συνέχεια της ιστορίας...

Τι συνέβη στους έφηβους Παναγιώτη και Ζωή;
Πώς φτάσαμε στον Παναγιώτη του σήμερα;

Από τα θετικά της ιστορίας, που ίσως δεν θα πρόσεχα ως παιδί είναι η αντιπαραβολή της κυρα-Λένης με την κυρία Έμμα. Αυτές οι δυο μητέρες που νοιάζονται και αγαπούν τα παιδιά τους με τόσο διαφορετικό τρόπο αναδεικνύουν και το ρόλο/θέση της γυναίκας εκείνη την εποχή. Βεβαίως η κυρία Έμμα ήταν ξένη, Γαλλίδα, και της "επιτρεπόταν" η στάση που είχε όπως και οι Αθηναίες κόρες της ενώ η κυρα-Λένη έπρεπε να "κρατήσει" το σπίτι, το πένθος, τα παιδιά. Το ίδιο φυσικά και η μεγάλη κόρη, που ως ορφανή δεν έπρεπε να στολίζεται μέχρι για παντρευτεί.

Λίγα λόγια για την υπόθεση:
Ο Παναγιώτης Χαλδαίος, ενήλικος πια, θυμάται ίσως το πιο αγαπημένο του καλοκαίρι στη Βαγία της Αίγινας το 1935, που υποδέχτηκε ακόμη μια φορά τη φίλη του Ζωή, μιας και η οικογένειά της, οι Αιβαλιώτες, παραθέριζαν στο σπίτι τους. Η Βαγία είναι ένα μικρό γραφικό χωριουδάκι των 6 σπιτιών στην Αίγινα αλλά ολόκληρος ο κόσμος για αυτήν την παρέα. Πόσα αστεία, παιχνίδια αλλά και περιπέτειες χωράνε σε ένα καλοκαίρι;

Η σημείωση της δασκάλας:
Ευχάριστο ανάγνωσμα ακόμα και για μικρές τάξεις, (από Δ τάξη και μόνα τους). Επίσης έχει μια περιγραφή πως φτιάχνουν τους λουκουμάδες που μου θύμισε πολύ την ιστορία με τις τηγανήτες του Τραγοπόδη από το ανθολόγιο της Α - Β τάξης.

Τα γενέθλια

της Ζωρζ Σαρή

Το βιβλίο το βρήκα τακτοποιώντας την παιδική βιβλιοθήκη του Ανδρέα, εξού και είναι πολυτονικό, εκδόσεις Κέδρος του 81. Ξεφυλλίζοντας το, συνειδητοποίησα ότι έχω διαβάσει ελάχιστα από τα κλασικά ελληνικά βιβλία παιδικής λογοτεχνίας.
Στα χρόνια που ήμουν εγώ παιδί, δεν θυμάμαι να μου έδιναν ελληνικά βιβλία. Συνήθως ξένους συγγραφείς μου χάριζαν. Θυμάμαι μέχρι τα δώδεκα να έχω διαβάσει Ντίκενς, Μπροντέ, Ώστεν, Ουγκώ, Βερν, Μαλό, Μικρές κυρίες, Όσα παίρνει ο άνεμος, Η καλύβα του μπαρμπα Θωμά, Πολυάννες και ένα σωρό άλλα.

Λίγα λόγια για την υπόθεση:
Πρωταγωνίστρια η οκτάχρονη Άννα που ανυπομονεί να γιορτάσει τα γενέθλια της με τους αγαπημένους φίλους της και φυσικά τον υπέροχο νονό της. Ξημερώνει όμως η 21η Απριλίου του 1967 και ο κόσμος των ενηλίκων αναποδογυρίζει. Μαζί με αυτόν και ο κόσμος της Άννας και τα γενέθλιά της που ματαιώνονται. Με την Άννα ζούμε ιστορίες δικές της, των φίλων της και της κοινωνίας γύρω της μέχρι τα δεκαπέντε της χρόνια.

Όλα αναποδογύρισαν τα χρόνια της δικτατορίας και αυτό το "ανάποδα" σαν μοτίβο επανερχεται προς το τέλος του βιβλίου με αφορμή το νονό της Άννας σε μια σκηνή μέσα στην ΕΣΑ, που προσωπικά τη βρήκα πολύ δυνατή αλλά και όσο πρέπει απαλή για να περιγράψεις σε παιδιά τι σημαίνει βασανισμός.
Διαβάζοντας ως ενήλικη ένα βιβλίο για παιδιά δεν είμαι σίγουρη αν μικρότερη θα καταλάβαινα πόσο σπουδαίο είναι αυτό το βιβλίο. Από το θέμα του μέχρι και την πλοκή του. Ένα βιβλίο για εφήβους, που σίγουρα ξέρουν κάποια πράγματα παραπάνω για τα γεγονότα πριν το Πολυτεχνείο. Μου άρεσε πολύ.

Σημείωση δασκάλας: Οριακά για την Στ τάξη ανάγνωση. Σκηνές του θα μπορούσαν να παίξουν και για τη γιορτή του Πολυτεχνείου.

Εγώ ελπίζω να τη βολέψω

εξήντα εκθέσεις παιδιών Δημοτικού ανθολογημένες και φροντισμένες από το δάσκαλο Μαρτσέλο Ντ' 'Ορτα.

Ένα βιβλίο από τη σειρά "Οι συγγραφείς του κόσμου" από τις εκδόσεις "γνώση" που μου χάρισε η Πόπη, προφανώς επειδή της το θύμισαν οι ιστορίες των δικών μου μαθητών και τα διάφορα μαργαριτάρια που μου λένε. Τα μισά να κρατούσα από ό,τι έχω ακούσει τόσα χρόνια μέσα στην αίθουσα, βιβλία ολόκληρα θα είχα γράψει.

Γενικά ήταν ένα πολύ ευχάριστο βιβλίο, παρόλο που θα χρειαζόσουν να έχεις και κάποιες επεξηγήσεις για να καταλάβεις τι κρύβεται πίσω από αυτά που γράφουν οι μαθήτες του Όρτα. Αν απομονώσεις τις εκθέσεις από τον κοινωνικό περίγυρω της "μαφιόζικης" ιταλικής κουλτούρας και της φτώχιας πάνω στην οποία πατάει, δεν μπορείς να βρεις που είναι το αστείο και το τραγικό αυτών των εκθέσεων.

Γέλασα τόσο πολύ με την έκθεση "Περιγράψτε την αίθουσά μας" και πως τσακώνονται οι συνάδελφοι για να πάρουν την καλύτερη αίθουσα και πως αντιλαμβάνονται τα παιδιά ως μαλθακότητα την στάση του δασκάλου τους να μην καυγαδίσει και να δώσει προτεραιότητα στους πιο ηλικιωμένους συναδέλφους. Ίσως διότι μου θυμίζει και εμένα που δεν διεκδικώ τάξεις ή αίθουσες, διότι δεν έχουν αυτά για μένα σημασία. Ίσως όμως έχουν για τα παιδιά, ίσως θα ήθελαν να βλέπουν να διεκδικώ για εκείνα...
Food for thought, που λένε και οι φίλοι μας οι Άγγλοι.

Εντύπωση όμως μου έκανε πόσα κοινά στοιχεία μπορείς να βρεις και στην δική μας εκπαιδευτική καθημερινότητα και ας μην είμαστε στον ιταλικό νότο. Από την έκθεση "Περιγράψτε το σχολείο" δεν θα μείνω στις άθλιες εγκαταστάσεις αλλά σε κάτι που χτύπησε ένα ευαίσθητο σημείο μου. "Οι επιστάτες δεν κάνουνε τίποτα από το πρωί μέχρι το βράδυ, ο διευθυντής είναι ένας χαζό που δεν ξέρει να κάνει κουμάντο. Αυτός φοβάται τις μαμάδες, που είναι στρίγκλες και τους επιστάτες, που είναι όλοι εγκληματίες..." Η δυστυχία  του να δουλεύεις σε ένα σχολείο που κουμάντο δεν κάνουν οι εκπαιδευτικοί του σχολείου - οι καθ'όλα αρμόδιοι και εκπαιδευμένοι για τη μόρφωση των παιδιών - αλλά "άλλοι". Στην Ιταλία είναι ο επιστάτης, στην Ελλάδα μπορεί να είναι ο πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων, που χάρη σε μια μικρή μειοψηφία και την άπαθεια ή καλή πίστη των υπολοίπων, μπορεί να ανακατώσει ολόκληρη την εκπαιδευτική κοινότητα.
 Περασμένα...
ξεχασμένα όχι ακόμη!
Αν τα Ιταλάκια κατάφεραν και αποκωδικοποίησαν με αυτό τον τρόπο το διευθυντή τους, οι δικοί μου μαθητές τι να εισέπραξαν άραγε;